A celebration of Martin Amis

 

 

(Martin Amis, al meer dan twee jaar dood - en ik mis hem. Zou er ooit misschien nog ongepubliceerd werk van hem verschijnen?)

Wat heb ik, wat is het woord, ademloos, geboeid, gebiologeerd, naar deze lezing gekeken. En ik kende de meeste schrijvers niet eens. Maar wat praatten ze liefdevol en betrokken over Martin Amis – en zijn boeken, want daar werd, tot mijn plezier, veelvuldig uit geciteerd. Het feest der herkenning. En wat hoorde ik fijne zinnen. Van de stotteraar, en van Salman Rushdie.

Ik was wat aangedaan, vooruit, ontroerd, na het kijken en luisteren van deze anderhalf uur over Martin Amis, de schrijver. Ik bewonder hem nog steeds zeer.

Huntenkunst bezocht, kunstwerkje gekocht

 

Vanmiddag las ik Things you may find hidden in my ear, van Mosab Abu Toha

Vanmiddag las ik de dichtbundel Things you may find hidden in my ear, van de Palestijnse dichter Mosab Abu Toha. De bundel kost euro 18,95 en is (nog) niet vertaald in het Nederlands. Maar Mosab Abu Toha maakt het zijn lezers niet moeilijk: de bundel is in een zeer toegankelijk Engels geschreven, het woordenboek kan in de kast blijven / hoeft niet aangeklikt te worden.

Ik had nog nooit van de dichter Mosab Abu Toha gehoord, dus de aanschaf van de bundel was een beetje een gok, maar teleurgesteld ben ik niet. Ik hoorde verleden week voor het eerst van Mosab Abu Toha. En dat was niet vanwege zijn dichtbundel, maar hij was in het nieuws omdat hij in Amerika de Pulitzer Prize had gewonnen, vanwege zijn essays over het lijden en het leed van de Palestijnen in Gaza in The New Yorker.

Die essays waren mij onbekend, ik heb ze niet gelezen, ik weet niet of The New Yorker hier bij de Bruna ligt, (digitaal zullen ze vast wel te vinden zijn). Maar mijn interesse werd gewekt bij de vermelding dat Mosab Abu Toha ook dichter is. Vandaar mijn aanschaf van zijn bundel. En daar gaat dit stukje dan ook over – tot het eind dan, komt er nog een kleine wending.

De voorkant van de bundel is een treffende foto, gemaakt door Mosab zelf: een gat in een muur, veroorzaakt door een bom, gok ik, in de vorm van een schedel. De dood is al aanwezig, kondigt zich al aan op de cover. (En gaat binnen verder, ik verklap het maar alvast).

Het is niet wat je noemt, qua thematiek, een gevarieerde dichtbundel, want op elke bladzijde is het Gaza hier, Gaza daar. En het is ook geen gezellige bundel. Mosab opent met een ‘alfabet’. En elke letter is hier grimmig, pijnlijk en zwart. Leerzaam is het wel, je komt steeds meer te weten over de geschiedenis van Gaza.

Het is geen bundel die je onberoerd laat, op elke bladzijde spat de ellende in je gezicht. Er zijn de jeugdherinneringen van Mosab Abu Toha: ‘I hated death, but I hated Life too. / I go tot he cemetry every day.

Things you may is een kloeke bundel, dik, maar dat komt niet alleen door de gedichten. Achterin staat een interview van 24 bladzijden. En er is een klein fotokatern met onderschriften / gedichten

 

De schelpen zijn gevuld, vol met het geruis van de golven
Onze voeten rennen over het strand
En dan die verhalen die grootvader ons vertelde
Er was hier geen plaats voor het gebrom van een drone

De gedichten zijn allemaal inkijkjes in het leven van alledag in Gaza: dood, geweld, pijn, puin, water en elektriciteit, het gebrek daaraan, explosies, bloed, verlies, verdriet. De gedichten zijn niet moeilijk, Gaza is dat wel, hard en bitter.

 We love what we have, no matter how little
Because if we don’t, everything will be gone
If we don’t, we will no longer exist
Since there will be nothing there for us.

(fragment van bladzijde 49)

Maar

Tragisch allemaal, maar er is ook Substack, en daar las ik

Tsja. Ik weet niet of ik die bundel Things you may find hidden in my ear, nog een keer ga lezen, of aanraden, na het lezen van deze rare taal, laat verder ook maar liever zitten eigenlijk.

 

Leestip nodig? Lees dan De Petrovs en de griep, van Aleksej Salnikov

 

 

 

 

Fragment uit deze roman die een blik werpt op de 'ijzige hel van de hopeloosheid' (dixit denieuwecontrabas) in het Rusland van 2016. 

Bladzijde 65: Petrov is aan het wachten op de bus in Jekatarinenburg.

Het hokje bood weliswaar beschutting tegen de wind, maar buiten was het vreemd genoeg zachter, alsof de omringende vrieskou zich in het hokje concentreerde. Tegen de zijwand van het bushokje was aan de binnenkant een reclameposter voor een reisbureau geplakt, waarop een vader en moeder met hun dochtertje ronddartelden in badkleding; de golf achter hen leek op een blok ijs, en bij aanblik van hun lichamen werd Petrov niet goed. Bovendien kwam, net alsof het opzet was, alleen de ene na de andere bus 17 aanrijden, na vier 17’s, kwam er een 3, maar die was zo vol dat je onmogelijk kon instappen. De deuren van de 3 gingen gewoon open om de uitpuilende ruggen van de passagiers te laten zien, als de bekleding van een bank, vervolgens gingen ze met moeite weer dicht en reed de bus verder, zonder dat iemand begreep waarom hij überhaupt gestopt was.

Na een paar sigaretten, een paar langdurige hoestbuien afgewisseld met oppervlakkig gekuch, na een paar lege maar nutteloze trolleybussen en een paar nuttige, maar onmogelijk volgestouwde, nadat hij verschillende interpretaties had overwogen van de regels ‘Alle bussen gaan naar Magdan, maar die richting hoef ik niet uit’, en nadat hij ze een paar keer had gezongen en toen vergeten, kwam er toch een lege 3 aanrijden. De bus ervoor was ook een 3, maar dan vol. De twee bussen stopten gelijktijdig bij de halte, maar om de een of andere reden, maakten de passagiers van de voorste bus, ondanks het gedrang, geen aandrang om over te stappen naar de bus waar wel plaats was. Petrov vroeg zich af of die tweede, lege 3 niet op weg was naar de remise. Toch nam hij het risico en schoot de tweede bus in. ‘Gaat u naar de remise?’ vroeg hij aan de conductrice. ‘Nee’, antwoordde die.
‘Waarom komen die mensen dan niet in deze bus zitten?' ‘Dat vraag ik me ook al een paar haltes af’, zei de conductrice.

Iets, wat niets betekent

 

Vanmiddag hebben we het EICAS museum aan de Nieuwmarkt in Deventer bezocht. Er was (er is: tot 15 juni) kunst te zien van Armando, herman de vries, Jan Schoonhoven, Henk Peeters, Jan Hendrikse en Emile Cirkens. Historie, geschiedenis. 

Maar er is ook werk van de levende Deventer kunstenaars Roelie Zanting en Erwin Zijlstra te zien.

Nauwgezet en wanhopig

Heeft het te maken met dat mijn moeder een half jaar geleden overleden is, en dat ik van haar die dichtbundels van Lucebert: Triangel in de jungle en De dieren der democratie kreeg? Let wel, dit was in 1977: ik was 17 en zocht mijn weg en mijn woorden en mijn moeder gaf mij Lucebert.

Maar heeft het daarmee te maken dat ik de laatste tijd zo into Lucebert ben? Ik heb wat boeken van hem gekocht waarin zijn grafische werk is afgebeeld, en een boek waarin zijn schilderijen staan. Plus nog een keer de Verzamelde Gedichten, (die had ik al) maar dan in die versie met die documentatie erbij, die tekeningen, die pentekeningen met Oost-Indische inkt

Ik kocht ook het boek: Lucebert, 100 tekeningen uit de collectie van F. van Lanschot Bankiers. 1996. Prachtig boek, mooi uitgegeven. Waarin mooi werk van Lucebert.

Maar.

Ik viel over een zin in het voorwoord, van Cas de Quay, een vriend van Lucebert sinds 1956 al. Hij schrijft: ’zijn kijk op mens en wereld was nogal grimmig, ‘nauwgezet en wanhopig’ waren de laatste woorden van een laat gedicht’.

En hier fronste ik mijn wenkbrauwen. Laat gedicht? Maar ik kende die regel, ik kende dat citaat. Dat kwam uit de bundel die mijn moeder mij gaf in 1977. Dat was geen laat gedicht van Lucebert, dat kwam uit 1951. Dat was een vroeg gedicht, dat was desnoods een gedicht, (dat was de slotregel van 'de slaap zijn schaduw', het slotgedicht van 'de dieren der democratie') maar hoe dan ook, geen laat gedicht.

De zomer in met een Cuck the Fanon T-shirt

 

Cuck The Fanon, the literay Substack

 

Vogelkijkhut Veenoordkolk / Teugseplas Deventer

	Wij bezochten de vogelkijkhut (of het vogelkijkscherm) aan de Teugseplas, te vinden aan het eind van de Teugseweg, vlakbij de A1 in Deventer en we zagen weinig vogels. Maar dat kan ook aan ons liggen. De Teugse plas is een natuurgebied in ontwikkeling. Bij de uitvoering van het project  Ruimte voor de rivier werd de weggegraven grond van de zogeheten nevengeulen, o.a. gestort in het midden van de plas, zodat er kunstmatige eilandjes ontstonden. De Marker Wadden, maar dan in Deventer. Aantrekkelijk voor de vogels om te nestelen en broeden. Vandaar dus die vogelkijkhut op deze plek. Toen we aankwamen verliet net een fotograaf deze locatie, hij had een objectief van meer dan een halve meter, we vroegen ons af wat hij voor de lens had gekregen, want wij zagen alleen een paar eendjes, meeuwen en later nog een koppel ganzen. Plus nog wat runderen. Het betreden van de vogelkijkplaats is ook niet erg makkelijk. Het observatiepunt ligt aan het eind van een 45 meter lange metalen loopbrug, en het begin is overwoekerd met brandnetels, en we waren met blote benen want het was zonnig en boven de 25 graden. Zo’n kijkhut is natuurlijk erg leuk, je kunt er beschut vogels observeren. Maar diezelfde vogels hebben je natuurlijk allang gezien toen je over die 45 lange loopbrug liep. De vogelkijkhut zelf is een metalen groot uitgevallen kijkdoos, staand op een paal. En als het waait, dan wiebelt het bouwsel. En we hadden het vermoeden dat deze plek niet alleen aantrekkingskracht uitoefent op vogelaars, want het ding was helemaal van graffiti voorzien. Ik zag een sticker van Go Ahead Eagles, een sticker van Jesco en van Framed Props. In de hoek stond een flesje Apple Bandit cider, leeg: hangplek. Ondertussen, op de achtergrond (net hoe de wind staat), het continue geraas van het verkeer over de A1 brug, en onder je kijk je door het rooster vier meter de diepte in. Iets verderop, richting de A1, stroomt de Schipbeek. En die is in zijn laatste meters voorzien van dammetjes, waar het water sneller gaat stromen, en dat zijn weer aantrekkelijke plekken voor vogels. Wij hadden pech deze dag, want anderen noteerden op deze plek veel meer vogels: 2 Witwangstern
	1 Cetti's Zanger
	2 Witwangstern
	1 Witwangstern
	1 Visdief
	1 Zwarte Stern
	1 Visdief
	2 Kleine Plevier
	1 Tureluur
	1 Visdief
	1 Zwarte Stern
	1 Witwangstern
	2 Witwangstern
	2 Zwarte Stern
	1 Regenwulp
	1 Smient
	2 Witwangstern
	1 Witwangstern
	1 Zwarte Roodstaart
	1 Visdief
	2 Witwangstern
	1 Zwarte Stern
	2 Witwangstern
	1 Roek
	1 Witwangstern
	1 Zwarte Stern
	1 Oeverloper
	1 Wespendief
	1 Kleine Plevier
	2 Witwangstern
	7 Zwarte Stern
	1 Oeverloper
	10 Kleine Mantelmeeuw
	2 Witwangstern
	1 Witwangstern
	1 Visdief
	1 Noordse Stern
	1 Kanoet
	2 Witwangstern
	1 Groenpootruiter
	1 Witwangstern
	1 Ooievaar
	1 Oeverloper
	1 Fuut
	2 Witwangstern
	2 Witwangstern
	1 Visdief
	1 Tureluur
	1 Witwangstern
	1 Grutto
	1 Aalscholver
	2 Kleine Karekiet
	1 Oeverloper
	1 Kokmeeuw
	1 Grutto
	1 Tureluur
	1 Kleine Mantelmeeuw
	1 Oeverloper
	1 Groenpootruiter
	1 Kleine Plevier
	2 Groenpootruiter
	10 Oeverloper
	2 Kleine Plevier
	1 Cetti's Zanger
	1 Kleine Plevier
	1 Oeverloper
	1 Zwarte Stern
	2 Smient
	4 Kleine Plevier
	2 Oeverloper
	2 Groenpootruiter
	2 Grote Zilverreiger
	2 Lepelaar
	1 Zwarte Stern
	1 Groenpootruiter
	3 Kleine Plevier
	1 Cetti's Zanger
	1 Blauwe Reiger
	1 Grasmus
	1 Groenpootruiter
	1 Oeverloper
	1 Tureluur
	1 Kleine Mantelmeeuw
	1 Bergeend
	1 Noordse Stern
	1 Kokmeeuw
	2 Visdief
	3 Lepelaar
	1 Gele Kwikstaart
	1 Gele Kwikstaart
	1 Pontische Meeuw
	1 Aalscholver
	1 Kauw
	1 Boerenzwaluw
	1 Kokmeeuw
	1 Kleine Mantelmeeuw