zondag 24 april 2022

Natuurhuisje, B&B in Diepenheim

We gingen voor een weekeindje naar een kunstfestival.
Geen pretentie, niet highbrow, gewoon, gezellig, platteland.
Dus overnachting geboekt, bed en ontbijtje,
Wat wil je nog meer immers? Nou.

Dus keek je vanaf je bed, omhoog, strak de TL-balken in.
Daar ging je romantisch weekeindje. En keek je recht
vooruit, dan werd je blik gestopt door de zwanenhals
onder het keukengootsteentje. Had ik al vermeld dat
de voordeur zich pal naast het bed bevond?

En tussen de matrassen van het tweepersoonsbed,
gaapte een kloof van vijf centimeter breed. Je lief
kon je dat weekeinde helaas niet bereiken.
De radiator hing, dat kon jij zelfs zien, niet waterpas.
Het tv-scherm stond al jaren op zwart, was doodverklaard.
Het was geen onwil, maar de aanleg van de kabel,
of de glasvezel, was al jarenlang vertraagd.

’s Nachts zocht je tevergeefs naar een nachtkastje.
Dat was er niet. En het lichtknopje van het bedlampje,
dwaalde ergens onzichtbaar op de vloer.
Zodat elke nachtelijke gang een tastend avontuur werd.

En toen je later ’s nachts wakker lag,
hoorde je de muizen dansen en ritselen
onzichtbaar, op de vliering boven je hoofd.
Je was er voor de ontspanning en de kunst,
maar het ongemak had je de adem benomen,
en nu had je muizenissen in je hoofd.

 

donderdag 21 april 2022

Over het Oekraïnegedicht van Joseph Brodsky: On Ukrainian Independence

De Russische dichter, vanaf 1972 wonend in Amerika, overleden in 1996, Joseph Brodsky, winnaar van de Nobelprijs van de literatuur, blijkt een controversieel en abject gedicht over de onafhankelijkheid van Oekraïne te hebben geschreven, (maar niet gepubliceerd), dat niet helemaal past in het plaatje van nu. En ook niet bij Brodsky zelf.

Het gedicht is geschreven in 1991, en er wordt bepaald niet vleiend in gesproken over Oekraïne. De toon is kwetsend, neerbuigend, beschuldigend en verachtend. Het gedicht klinkt en leest als een grote vervloeking van het land en zijn inwoners: ‘moge je verkracht worden, moge je opgehangen worden, dat is leuk. We willen je koren en zonnebloempitten niet meer, ik zal spugen in de Dnjepr.’

Ik vond het behoorlijk shockerend om te lezen. Waar is de poëzie, Brodsky? Dit was gewoon pure rancune en haat. Joseph Brodsky was een anti-Sovjetdichter, hij was kritisch. In 1964 werd Joseph Brodsky door de Sovjet-autoriteiten wegens leegloperij - de rechtsprekende macht vond dat hij geen nuttige bijdrage leverde aan de maatschappij - veroordeeld tot vijf jaar werkkamp. Gelukkig werd hij, na internationale aandacht in de pers, na anderhalf jaar vrijgelaten. Maar ook al was hij een anti-Sovjetdichter, hij bleef uiteindelijk wel een Sovjetdichter. En de onafhankelijkheid van Oekraïne viel kennelijk bij hem verkeerd. Het zit diep bij de Russen, de haat, dat blijkt.  

 

On Ukrainian Independence

Dear Charles XII, the Poltava battle
Has been fortunately lost. To quote Lenin’s burring rattle,
“Time will show you Kuzka’s mother, ruins along the waste,
Bones of post-mortem bliss with a Ukrainian aftertaste.

It’s not the green flag, eaten by the isotope ,
It’s the yellow-and-blue flying over Konotop ,
Made out of canvas – must be a gift from Toronto  –
Alas, it bears no cross, but the Khokhly don’t want to.

Oh, rushnyks and roubles, sunflowers in summer season!
We Katsapy have no right to charge them with treason.
With icons and vodka, for seventy years we’ve bungled,
In our Ryazan we’ve lived like Tarzan in the jungle.

We’ll tell them, filling the pause with a loud “your mom”:
Away with you, Khokhly, and may your journey be calm!
Wear your zhupans, or uniforms, which is even better,
Go to all four points of the compass and all the four letters.

It’s over now. Now hurry back to your huts
To be gang-banged by Krauts and Polacks right in your guts.
It’s been fun hanging together from the same gallows loop,
But when you’re alone, you can eat all that sweet beetroot soup.

Good riddance, Khokhly, it’s over for better or worse,
I’ll go spit in the Dnieper, perhaps it’ll flow in reverse,
Like a proud bullet train looking at us askance,
Stuffed with leathery seats and ages-old grievance.

Don’t speak ill of us. Your bread and wheat we don’t need,
Nor your sky, may we all choke on sunflower seed.
No need for bad blood or gestures of fury ham-fisted,
Seems that our love is up, if it at all existed.

Why should we plow our broken roots with our verbs?
You were born out of earth, its podzolic soils and its herbs.
Quit flexing your rights and laying all the blame on us,
It is your bloody soil that has become your onus.

Oh, gardens and grasslands and steppes, varenyks filled with honey!
We’ve had greater losses before, lost more people than money.
We’ll get by somehow. And if you want teary eyes –
Wait ‘til next time, guys, this provision no longer applies.

God rest ye merry Cossacks, hetmans, and gulag guards!
But mark: when it’s your turn to be dragged to graveyards,
You’ll whisper and wheeze, your deathbed mattress a-pushing,
Not Shevchenko’s bullshit but poetry lines from Pushkin.

Joseph Brodsky

donderdag 14 april 2022

Oekraïne en Dirkswoud - op Sargasso

Oekraine en Dirkswoud plus foto 

Oekraïne en Dirkswoud

Godgloeiendegodgodverdomme’. De deuren van de St. Clarakerk staan wijd open, en de stem van de even godvrezende als godslasterlijke pastoor Engelbartus de Zeeuw schalt over de Oosterzij. Een meerkoetje strijkijzert haastig het riet in.

‘Hij is de antichrist, de duivel. Moge zweren en pijnen hem kwellen en geselen tot het einde der tijden. Ik vervloek hier Poetin, gezegende parochianen, de schandvlek, de pest van Rusland van nu. Overal waar de hoeven van deze demon de aarde raken, schroeit en brandt het.’

‘En u weet, ik ben een groot liefhebber van de Russische literatuur. Dat gaat mij aan het hart, godgloeiende. Die despoot besmeurt Gontsjarov, Dostojewski, Saltykov en Poesjkin - er kan nu een slecht daglicht op hun werken gaan schijnen, wat God zelve moge verhoeden. Veroordeelt niet de Russen, zij weten niet, maar vervloek Poetin.’

 ‘En daarom, geliefde, vrijgevige parochianen, is er vanmiddag na de dienst, op en rond de Robert Ankerbrug, een braderie en veiling en behoeve van Oekraïne. De bekende Dirkswoudse kunstenaar Ton Minneboo zal daar zijn werk, fotografie, onder andere naakten, waarvan de portee open staat voor, uh, interpretatie, verkopen aan de hoogste bieder met het hart en de portemonnee op de juiste plek.

 ‘Ook is er’, loeide pastoor Engelbartus de Zeeuw, ‘s avonds in Café Amperzat een benefiet optreden van Dirkswouds oudste punkband, The Crushed Bulbs, eenmalig in de originele samenstelling. En dat zijn: Herman de Vos (66) op drums, Ab Hoogendoorn (67) op gitaar, Dianne Hofman (63) geselt de bas, en Appie du Prie (67) doet de uh, zang. Gaat dat horen, geliefde gemeenteleden, doe het voor Oekraïne. Er staat een collectebus en er is bier.’

 Op en bij de Robert Ankerbrug was het die zondagmiddag een drukte van belang. Vooral bij de kraam van Ton Minneboo, zoon van de eerste Dirkswoudse man die publiek uit de kast kwam. We spraken de, ook in het buitenland, gevierde fotograaf even. ‘Heeft de pastoor echt gezegd dat mijn naaktportretten open staan voor eender welke interpretatie? Haha, nee hoor. Ik ga altijd voor de geiligheid. Ja, kom op zeg. Ik ga Ansje Oosterveen van de Noorderzij toch niet naakt portretteren te midden van een tulpenveld als er geen prikkeling vanuit gaat? En ik heb Gre Leemans van de Zuidervaart toch niet voor niets naakt gekiekt, half achter een wiek van de Sint Jurriënsmolen? Nee, de veiling moet wel wat opbrengen, zowel Ansje als Gre worden ingezet op 2500 euro, alles voor Oekraïne. Er is daar leed, er is daar onrecht, er is daar geweld. En wij zetten daar naaktheid en vrijheid tegenover.’

 ’s Avonds was café Amperzat vol, er kon geen punk, geen veiligheidsspeld meer bij. The Crushed Bulbs speelden een gedreven, zij het wat stramme set, maar wel eentje met een verrassingselement: in de toegift kwam pastoor Engelbartus de Zeeuw op het podium, trok de microfoon naar zich toe en gaf zich helemaal in een fanatieke versie van Lust for life. De Ficus die op de hoek van het podium stond heeft het niet overleefd.

 

Ben Hoogeboom schreef voor Sargasso, nurksmagazine en voor zichzelf. Hij had het dorp Dirkswoud bedacht. Hij had de geschiedenis van Dirkswoud bedacht, hij had het dorp een stratenplan gegeven,  een pastoor, markante middenstanders, een voetbalclub – wat je maar kon bedenken. En dat alles in een jaloersmakende, puntgave stijl. En ik hield zo van dat dorp. Van de Noordzijde, de Fourniturenzaak van Nellie Daas. En ik kon er slecht tegen dat met Ben ook Dirkswoud zou verdwijnen. Dus af en toe dwaal ik nog even langs de Noordzijde, de Zuidzijde en breng een bezoek aan  de St. Clara Kerk.

 

zondag 3 april 2022

Prozaïsch

De dichter die verzocht was om het gedicht
voor de Boekenweek te schrijven, thema: liefde,
kwam zelf net uit een vechtscheiding.