zaterdag 22 februari 2025

Elke gelijkenis berust

Ze spreekt uit haar vuilbek. Ze is slinks, ze smoezelt,
ze konkelfoest achter haar ellenbogen, ze bakst achter.
Ze mest een steek in je rug, ze kronkelt als een serpent,
ze slist met gespleten tong, ze liegt, ze neemt een loopje
met het fatsoen: ze schijt erop. Ze manipuleert de waarheid,
ze tuft haar ego in ieders gezicht, ze schrijft schijt. Ze krijst haar
uitroeptekens in iedere zin. Ze schilfert, schurft,
de korsten stollen (ze ziet er niet uit) ze krabt zich kapot,
daar helpt geen eeuwig zalvend smeren aan.
Haar gezicht, hals en armen zijn een palet van paars,
purper, rood en necrosezwart. Je wendt je ogen af.
Het jeukende pantser, de krabbende nagels, de striemen
de bebloede vegen, de vlekken, de korsten, de bulten,
de schilfers, de zweren, de kloven – de walging. Snerpend
komt de drek over haar dunne, bloedeloze, bleke lippen.
Blaarvocht mengt zich met pus, je zou afstand bewaren
haar niet aanraken, je ruikt de lucht, de haat: ze blaft.
Ze blaft blinde haat en jaloezie uit haar schimmelkop,
haar rotte pokkenkop, je wilt afstand, de boel ontsmetten,
een raam open tegen het valse ziekmakende gif – nu.
Verbrand het lijk, dicht af het graf, ontsmet het gebied.
Ratten lusten de haatheks niet, wenden zich af.
Verrotting, ontbind haar, wormen, maden, kom,
walg niet, tast toe, haast je, want de hel die wacht niet.

 

vrijdag 21 februari 2025

Vrijdagmiddag, rondje Noordenbergkwartier

De bibliotheek, ik moest naar de bieb om een boek terug te brengen dat bij nader inzien, bij pagina 45 eigenlijk al, om precies te zijn, pagina 45 van de 758 pagina’s, iets te ver buiten mijn interesse gebied uitwaaierde: Filosofie van de waanzin, van Wouter Kusters. Nu kon ik heen waar ik voor kwam: de exposite van aquarellen van oud collega, Ria Vroegindeweij. Ik vertrok niet met lege handen uit de expositieruimte De Ontmoeting, want in de collectie tweedehands boeken zag ik een dichtbundeltje van Eli Dasberg, Sonnetten en liederen geschreven in Bergen-Belsen, 1 euro.

Dan wacht galerie Mokuwa op ons, de vernissage van de kunstenaars die hier nu hangen, hebben we helaas niet bij kunnen wonen, helaas, want ze waren live aanwezig om over hun werk te vertellen. De kunst die er nu hing, was gemaakt met een balpen, pentekingen.

Maria liep nog een keer een rondje door de galerie, maar dan met de prijslijst in haar handen, ze liet een rode stip zetten bij een pentekening van Zanzou 5-Cinq. Het vrolijke kunstwerkje was 100 keer zo duur als de dichtbundel van Dasberg. We moeten nog een plekje zoeken thuis waar het komt te hangen.

Bij boekhandel Praamstra, ik kwam daar voor de vrijdag NRC, zag ik een bont gekleurde folder liggen: WandelrondjePoëzie plezier in het Noordenbergkwarier. Veertien gedichten die iets zeggen over dit gedeelte van de stad en de geschiedenis daarvan, of gewoon wat de dichter die dag op papier had gezet. Enkele gedichten waren van leerlingen. De gedichten gaan van zwaar, struikelsteen, tot licht: groene lippenstift, want enkele gedichten waren geschreven door leerlingen van de Hagenpoortschool groep7/8.

We sloten het rondje kunst en cultuur in het Noordenbergkwartier af met een bezoek aan De Ruimte, Nieuwstraat 38, Deventer, waar Jeannette Knigge haar werk exposeert en met de bezoekers praat. Geen alledaags werk, wel intrigerend, en soms confronterend.

 

dinsdag 18 februari 2025

Weekendje Glasgow

Wat was dat eigenlijk lekker, Glasgow in de miezer, in de druil, in de fijne motregen en Glasgow in de mist en kou. En dan  vanuit het station, zo naar het Grand Central Hotel, bouwjaar 1883, waar we gelijk het tijdperk instappen (we verbleven dus in stijl)  waar we geïnteresseerd in zijn: the arts and crafts movement, en de Jugendstil van Charles Rennie Mackintosh, in het bijzonder zijn Glasgow School of Art (al was het alleen maar om de entreepartij). Ik kende het iconische gebouw alleen maar van plaatjes, uit mijn schoolboek kunstgeschiedenis, daar zag ik het gebouw voor het eerst. Dus was ik toch wel een beetje star struck toen ik er uiteindelijk tegenover stond, zwaar en toch licht, machtig en toch elegant. Dit was ‘m dan, ik heb daar een poos gestaan, onder de paraplu waar de regen op tikte. En de foto’s die ik toen van The School of Art zag, waren zwart wit, en dat maakte het gebouw nogal somber, serieus en zwaar. Nu kwam vooral de rust en evenwichtigheid over. Er kwam ook een rust over mij: ik kon ‘m afvinken, ik had het Mackintosh gebouw gezien. Ik hoefde niet naar binnen, de buitenkant was al genoeg. Nu konden we naar een warme pub. Welke werd het ook al weer, was dat The Scottia, de oudste Schotse pub? Was dat raar eigenlijk om voor één gebouw (helemaal correct is dat niet: we namen ook enkele kerken, een begraafplaats en één museum, ook een Mackintosh, mee. En het hotel was natuurlijk al een monument van zichzelf) de Noordzee over te steken? Ik wist het antwoord niet.

zondag 16 februari 2025

Moorden in Duitsland

Je sloeg de krant op en je las het weer,
je kon de kop inmiddels wel dromen:
bloedbad, mes, winkelstraat, Allah Ahkbar.
De jihadist was lachend los gegaan.

Villach was het, het slachtoffer veertien,
dood. In München moeder en kind van twee.
In Maagdenburg kopte de krant: zes stuks.
‘Verwarde Moslim op Kerstmarkt bleek gestoord’

Mannheim, Afghaan steekt politieman dood,
er was een Islamitisch motief, duh.
De asielzoeker die hier veiligheid zocht

ging los in Aschachaffenburg, doodde peuter.
Je hoopte op geen tweede Solingen, of
Ber
lijn, maar, in godsnaam, op verlichting,

 

vrijdag 14 februari 2025

Slof van de Vesuvius



Ingrediënten

250 gram tarwebloem
10 gram verse gist
1½ deciliter lauw water
25 gram zachte boter of margarine
1 theelepel zout
2 eieren
2 eetlepels geraspte kaas
100 gram gekookte ham
100 gram salami
75 gram mozzarella
75 gram ricotta

 

Bereidingswijze

Stort de bloem in een kom, maak een kuiltje, brokkel de gist erin, roer die los met wat van het lauwe water, voeg dan de rest van het water toe, en na even kneden, ook het zout.

Kneed in ongeveer 15 minuten een soepel deeg, en laat dat een uur rijzen op een warme plaats, afgedekt met een vochtige theedoek.

Klop de eieren los in een kom, roer de in blokjes gesneden kaas, ham en salami erdoor met wat zout en peper en tenslotte de ricotta.

Druk en rol het deeg, op een met bloem bestoven (tegen het plakken)  werkplek uit tot een plak van 30 centimeter. Verdeel het blokjesmengsel over deeg, en klap het deeg dubbel. Druk de randen goed aan. Vet een bakplaat in en schuif de Slof van Vesuvius in de voorverwarmde oven voor ongeveer 20 minuten op 230 graden.

Je kunt in plaats van Mozzarella ook jonge kaas nemen, en in plaats van ricotta Boursain, Paturain of een andere verse kaassoort.

 ***

In de nalatenschap van mijn moeder bevond zich een doosje papierwerk en boeken. Ik trof daarin alles, a l l e s (dat brak mijn hart wel, om alles zo bewaard te zien) wat ik haar gestuurd had per post: brieven, kaartjes, artikelen, gedichten, en dus ook het receptenboekje Men neme... dat Maria in 1988 had uitgegeven. 
En daaruit mijn favoriete recept: 'Slof van de Vesuvius'. 

 

 

donderdag 13 februari 2025

Niks

waar ben je als de kus in de lucht blijft hangen, als je
met je bootje een grillige schicht door het kroos roeit?

wat droeg je toen tegen de zon op je hoofd, een plastic tas?
en vloekte die collega van je toen met de krachtterm ‘uien’?

wat beweegt je als je wandelt met aangepast schoeisel
de pijn, de knak bij elke stap voelbaar, waarom schrijf je

als de post niet bezorgd wordt. wat doe je met je salaris
als het noodpakket op zolder staat. wat ben je van plan

met de as van je moeder? was je op weg naar de bar om
twee Goestings te halen, toen zij vroeg om een energydrink? 

en wat noteerde je nou op straat: ’hij had echt zo’n pedohoofd’?
dacht je aan die huisgenote, die, op weg naar de wc, halverwege,

de riem van haar Levi’s 501 (de jaren negentig) al losmaakte?
de politie belde ’s nachts dat je gestolen auto weer terecht was,

je wist van niks, je vroeg je af of dat zo gebleven was.

dinsdag 11 februari 2025

Monoloog gehoord in de bibliotheek

'Hij is weg
Hij is weg
Hij loopt gewoon weg
Hij loopt gewoon weg.
Gewoon weg
Weg.

Hij komt terug
Hij komt terug
Daar is hij
Daar is hij weer
Hij is er weer.'

 

 

zondag 9 februari 2025

Bredevoort begraafplaats

Hier lig je dan, net buiten het dorp,
Henkie, er zijn hier geen kastanjes
die ploffen op je graf, je moeder
plaatste de raceauto, de eekhoorn.

Je aards bezoek hier toen was tevergeefs,
was je nu drie dagen of drie jaar hier?
Je ligt hier niet alleen, links ligt Netty,
rechts Gerard met die scheefgezakte pop,

en oudjes, met wie je niet spelen kunt.
Ze hebben scheefgezakte kruizen
en mos dat hun naam onleesbaar maakt.

Het bruin plastic teiltje achter je steen,
verweerd, dat heb ik ook, dat schept een band.
Je wieg, Henkie, blijft voor altijd je graf.

 

vrijdag 7 februari 2025

Hechtingen

Er waren cellen aan het delen en vermenigvuldigen geslagen,
des cels dus, maar in dit specifieke geval liep het uit op
gewoeker, van de kwaadaardige soort. Er kwam een arts
aan te pas en een ziekenhuis alwaar een mes de deling
de pas afsneed. Daarna met hechtingen en verband
weer de straat op. Vandaag werd je weer onthecht. Hup,
geheeld de straat weer op. Je ging een museum in om
de boel te ontvluchten. De suppoost zong, een aria, ofzo,
wat wist jij ervan, hoorde hij de muziek via zijn oortje?
Jij ging verder. Je paste op het huis van je nicht. Ze leek
op een stripfiguurtje met haar kapsel, ketting, bril. Je was
laatst in het dorp waar je opgroeide: het zei je niets:
de ouwe gebouwen die je kende waren weg. ‘Deze pagina
bestaat niet’, viel je in. Je las een boek van je favoriete schrijver,
maar dan vertaald in het Nederlands. Het sloeg finaal dood.
Je vroeg je af: hoe was dit mogelijk? Het besef daalde in je.
Je moeder had aan je gevraagd:’ waren wij een goed gezin?’
Je wist dit en dat. Maar je wilde je moeder niet teleurstellen,
Je wilde de illusie in stand houden. Dus je zweeg.
Je gaf gas, het dorp weer uit. Je was nergens aan gehecht.

 

zondag 2 februari 2025

Lijstje

Ze had, toen ze manisch was, veel geld uitgegeven. Impulsief ook. Ze had bijvoorbeeld een voetbal gekocht, met daarop alle handtekening van de jongens van het Eerste. En daar werd ze dan weer depressief van, weggegooid geld. Je ging op bezoek bij Naam, en de vloer was bezaaid met elpees, de hoezen en de binnenhoezen lagen overal. Je begon met opruimen, waar moest je beginnen?
En dan had je ook nog Naam die per se servetjes op de snelweg wilde gooien. Je kon hem met moeite weerhouden van die actie. 
En dan had je Naam, die vroeger altijd, altijd allways look on the bright side of life, floot. Maar ze stapte er wel uit toen ze dertig was. En dan had je Naam, die de gedachten niet meer uit zijn hoofd zetten kon. Later zag je nog een documentaire op televisie over hem, tragisch ja.  Er was geen goede afloop. Zijn motor had een tijd bij jou in de schuur gestaan. En Naam, die de brandweer in zijn huis kreeg omdat hij zijn gordijnen in de fik had gestoken, hij dacht dat dat kunst was.

En dan was er Naam, wiens gewicht zo fluctueerde door de jaren: van graatmager tot dik, en weer terug. En gedoe met instanties en met z’n vrouw en met z’n ex. En zijn kinderen waren weer een apart hoofdstuk. De laatste keer dat je ‘m zag verplaatste hij zich in een scootmobiel. En had hij geen tanden meer.

Maar dat was in ieder geval nog beter dan Naam, die Naam doodstak tijdens psychose. Je miste haar al vier godvergeten decennia.

zaterdag 1 februari 2025

Collage van Maria

Collage van Maria Willems, in het kader van het project 'Februllage', (haha, vet leuke woordspeling).
Vandaag, 1 februari, was het thema: trees, bomen.

Misschien nog wel vermeldenswaard: bovenstaande collage is niet tot stand gekomen met zweet en tranen, maar wel met bloed. Bij het snijden in de illustraties, schoot het mesje in de wijsvinger van de linkerhand. Gelukkig was een pleister voldoende om het bloeden te stelpen en het is niet te zien op het papier.

donderdag 30 januari 2025

Voor T. en K.

In de kringloopwinkel vond je een dichtbundel met opdracht.
Aardige woorden, keurig geschreven, recht hartelijk, datum erbij,
gesigneerd, alles. En nu lag de bundel hier.
Achtergelaten, gedumpt, verweesd, te koop.
En nou kende je zowel de geadresseerde in de opdracht,
als de schrijver zelf, en je dacht: wat is er gebeurd,
wie heeft er wat gedaan, wat heeft er plaatsgevonden?

 

woensdag 29 januari 2025

Alle dichtbundels van Martijn Benders zijn nu gratis te downloaden


 

Nieuws: alle, a l l e  dichtbundels van Martijn Benders zijn nu gratis, g r a t i s  te downloaden als pdf - bestand. Nou ja zeg, wat een cadeau.

Dus niet alleen de bundels die hierboven staan afgebeeld: Nachtefteling, Karevanserai, Wat koop ik voor jouw donkerwilde machten, Willem? (Ook wel door de liefhebber, kortweg 'Willem' genoemd), maar ook Wôld, Wôld, Wôld ! de enige bundel die ik in mijn kast heb staan die gepersonifiseerd is door de dichter zelf, dat wil zeggen: mijn naam komt er een paar keer in voor, een foto van mij en een foto van een cafe in mijn stad.
Dat betekent dus dat Martijn Benders voor iedereen die toen die bundel bestelde, dat exemplaar personificeerde. Ik vond dat zo'n leuke vondst toen die bundel uitkwam in 2012, dat ik 'm gelijk besteld heb. In een pdf zal dat personificeren natuurlijk niet gebeuren, denk ik.

Martijn Benders schrijft zelf op zijn site dat hij hierna geen dichtbundels meer zal schrijven. En dat is enerzijds jammer, want wat een rijkdom, en wat een productie, maar anderzijds zijn er andere uitdagingen, zoals muziek. Zelf vond ik de Townes van Zandt vertaling naar het Duits erg mooi. Maar luister zelf.

Ken je niet al het werk van Martijn Benders, hier lees je er meer over, en kun je de dichtbundels (gratis) downloaden.

Dus, vanaf nu, de complete Benders op je telefoon. Wachten zal nog nooit zo leuk geweest zijn. Veel leesplezier.

maandag 27 januari 2025

Komma

Op het toetsenbordje van mijn mobiel, (een Galaxy nummer zoveel),
heeft het uitroepteken de plek ingenomen van de komma, links naast
de spatiebalk. De komma is verbannen naar het tweede plan.
Wat heb ik gedaan? En waarom deed ik dat? Geen idee.

Nu ken ik iemand die een grootverbruiker van het uitroepteken is:
elk mailtje, appje, comment, postje, tekstje sluit ze ermee af.
(Niet leuk voor de lezer, de woorden worden
de wereld in geblaft, maar zij is er blij mee).
Maar ik kijk naar het toetsenbordje en mis de
vertrouwde drie-eenheid van komma, spatie, punt.

 

Naschrift:

(De situatie op mijn toetsenbord is inmiddels weer teruggedraaid).

 

zondag 26 januari 2025

Overdosis


Dit weekend de poëzie-glossy Obelisque van Obe Alkema gelezen. Daarna gevolgd door het memoir, Bewogen Selfies, ook van Obe.

Interessant, zeker, maar misschien was het allemaal iets teveel.

En helemaal typisch werd het, mijn brein maakte al overuren, toen ik op bladzijde 20 van Obelisque, de kunstenaar, ontwerper, Bas Kosters, vermeld zag. Bas Kosters in een gedicht, terwijl ik hem de dag ervoor nog had gezien op de opening van de expositie van zijn broer, Wibo, in Cultuurhuus Braakhekke, in Bathmen, waar Wibo's gedichten naast de foto's van Pieter Leeflang te zien zijn.

Nederland blijft overzichtelijk.


zondag 19 januari 2025

Weekendje Ambassade Hotel, Amsterdam

We waren een weekend in Amsterdam geweest
Het hotel was luxe, de wc had een draaikolk.
De sensor sprong ’s nachts aan zodra je je bewoog.
De kunst in je kamer was van Appel en Wolvecamp.

Op De Dam een evangelist met een geluidsbox,
Christus dit, en Christus dat en Christus aan het kruis.
Verder, de laatste Palestina demonstranten,
En een zanger met een grap: ‘Hallo Doetinchem.’

Je broodje dat je had als lunch, was koud, ijskoud.
In de galerie was iedereen in zwart gekleed
Er waren honderd zelfportretten te zien
De schilder was er ook, dat maakte honderd één.

’s Avonds werd je verwacht bij de Libanees,
Beyrouth. Het eten was heerlijk, (het interieur
versleten). ‘Johannes van Dam nam altijd
zijn eigen bestek mee', wist de eigenaar.

Met de receptionist alsmede de barman
in het hotel, sprak je Engels. Er werd geschaakt.
Op de gracht wurmde je je om Tiktok-rijen,
maar aan de wietwalm viel niet te ontkomen.

Je wist waarvoor je kwam: poëzie bij Perdu
(die maffe glossy van Obe Obema).
En De Slegte voor Jaap Blonk, met ceedee,
En Jos Versteegen, bij Kok, Oude Hooghstraat,

Voor een etui gingen wij naar Van der Linde
Rozengracht, zonder water, en ook zonder etui.
We liepen alle gangen, we zagen alle vakken
we vertrokken met schetsboek en gellyplate.

De misdaad in de grootstad was een fatbike
die je tegenkwam, aan de rand van de gracht,
hulpeloze snoertjes, een leeggeplukt karkas,
Een Golfje verderop gaf brullend gas.

Je wandelde, je hoorde de tring van de tram
Hoe heette dit eigenlijk, dit punt waar je was?
Je keek omhoog: Mozes en Aäronstraat,
je wist gelijk: je moeder laat van zich horen.

 


 

zondag 12 januari 2025

Bruggenbouwster

Gisteren liep ik over de markt van mijn woonplaats, en van een aardige colporteur kreeg ik een zaterdag Volkskrant, met daarin het Volkskrant Magazine, gratis. (In de winkel had ik toch 5,40 euro moeten betalen). Op de voorpagina stond een aankondiging van het ‘eerste literaire Palestijnse verslag van de oorlog in Gaza komt van schrijfster Fatena Al-Ghorra, nu woonachtig in Belgie. Ik sloeg aan op ‘literair’, dat wilde ik wel lezen. In het artikel zelf werd Fatena Al-Ghorra ‘dichter’ genoemd, nog beter, daar heb ik iets mee, dus niet gedraald: lezen.
Het is een heel aardig interview waarin Fatena vertelt over haar land, dat ze het niet zo op Hamas heeft en over haar boek: Uittocht naar Gaza. Maar dan. De journalist vraagt aan haar: ‘U noemt nergens in uw boek wat er op 7 oktober is gebeurd. Heeft dat een reden?’
De vraag maakt haar boos. ‘Moeten we het steeds hebben over 7 oktober? Je moet je afvragen waarom ze die verzetsdaad hebben gepleegd (…) Wat jullie terrorisme noemen, heet in de Arabische cultuur verzet. Ik heb het privilege om een dochter te zijn van deze eeuwenoude cultuur en te weten dat onze taal ertoe doet.’

Hier ben ik gestopt met lezen over deze bruggenbouwster.

zaterdag 11 januari 2025

Zaterdagochtend, Mattheüs 6:34

Vanochtend, zaterdag, ik had mijn ontbijt net op, de deurbel.
Twee jonge vrouwen: of ze met mij konden praten over
een positieve quote? Enigszins verrast, maar ook weer niet
overrompeld, stemde ik toe, welk kwaad kon hier insteken,
immers, ook wel wat nieuwsgierig: welke quote zou ik op mijn stoep krijgen? De dame zonder bril haalde haar mobiel uit haar zak en las:

Maak je dus geen zorgen voor de dag van morgen, want de dag van morgen zorgt wel voor zichzelf. Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad.

Ik: ’Ik ken het citaat wel, kom het niet uit Prediker?’
De Dame met de Bril:’
Nee, het komt uit Mattheüs 6:34. Maar wat vindt u ervan?
Ik: ’Nou, ik ben meestal niet het zonnetje in huis, ik zie ook voor de dag van morgen de beren op de weg’.
U kent de Bijbel? Vroeg de Andere.
Nou, zei ik, ik ben wel gelovig opgevoed, Gereformeerd, dus 7 x bidden per dag, maar na mijn 17de jaar heb ik dat toch maar losgelaten.
De Dame met de Bril: Maar wilt u misschien hier nog een keer met ons praten over dit onderwerp?
Ik: ’Nou, het onderwerp, het thema heeft niet echt meer mijn belangstelling, dus nee.’De Dame met Bril :’Dank u voor uw tijd. Hier heeft u nog een kaartje.’ En ze overhandigde me een visitekaartje met JW.org. Op de ommezijde een QR code, JW gaat met Zijn tijd mee (of zou het andersom zijn?). En ik nam afscheid van de, eigenlijk best wel aantrekkelijke Jehova-Getuige-met-bril.

’s Middags kocht ik bij Boekhandel Praamstra twee dichtbundels. Maar dat heeft geen verband met bovenstaand, ja nu wel natuurlijk.

vrijdag 10 januari 2025

We reden in optocht

We reden in optocht
En onze moeder reed voorop
Op onze auto’s zaten vlaggetjes
En we hadden onze nette kleren aan
Er waren bloemen, toespraken, muziek
En onze moeder was het middelpunt
Er waren hapjes, drankjes, vrienden
En mam was het onderwerp van gesprek
We zeiden gedag tegen onze moeder
We haalden de vlaggetjes van de auto’s.

 

[dat slot kan sterker]

                                                              

 

vrijdag 3 januari 2025

Stad van ons

              [Fragment]

 

Stad van boek
Stad van blik
Stad van druk
Stad van koek
Stad van IJssel
Stad van brug
Stad van weg
(en toch weer terug)

Stad van wiet
Stad van heel wat
Stad van Etty en van Geert,
Stad van Johan en van Hein

Stad van decor
Stad van tweede keuzes
Stad van Plan B.
Stad waar de Moskee naast de minaret,
een parkeerprobleem en een laadpaal heeft
Stad waar de VAM-trein niet meer rijdt
Stad van poëzie bij De Bouwkunde,
Stad van moord en struikelsteen
 

Stad van jou en stad van mij