Slow clap voor Tarkovski

Het was toen het Filmhuis nog draaide aan de Korenmarkt,

Ja, al een tijdje terug, ik denk zo’n 25 jaar dus, dat ik op 
een avond, op goed geluk, een filmpje ging pakken. Dus,

jas aan, trap af, straat uit en kaartje kopen. Ik bleek een van

de ongeveer 6 betalende bezoekers te zijn. Old vintage Art

House Movie, die Tarkovski. Enfin, Tarkovski dus, was het

Stalker of Nostalghia, het was nog veelbetekenend allemaal,

beladen met symboliek, suggestie, traag en uitgesponnen

ook, en diep man, diep. En dan richtte de camera zich weer

op het landshap in de verte, of zoomde juist in op dat detail,

dit was geen film, dit was filmkunst, hogere filmkunst. Daar

was de kunstenaar en hier zijn publiek, nou ja, 6 man. Er

was afstand. Was hij, de regisseur, Tarkovski dus, op zoek

naar de waarheid, de eenvoud, de diepte? Wilde hij ons

geestelijk vacuüm opvullen met zijn rusteloosheid? Toonde

hij ons via zijn film, de samenhang met de wereld? Was de film

een moreel streven naar waarheid? Het volmaakte is uniek

of in staat een oneindig aantal associaties op te roepen,

wat uiteindelijk op hetzelfde neerkomt. Al die beelden.

Al dat veelbetekenende drama. Was het experiment,

pretentie, balanceerde het tussen het ethische

en het materiele? Was het iets tussen droom en werkelijkheid?

Was het religie? En waarom regende het de hele tijd?

Was het neppoëzie? Moest dit nou een  wereldbeeld

voorstellen? Waarom gaan mensen naar de film eigenlijk,

hebben ze een narcoticum nodig?

Toegegeven, jij had al een blow achter de kiezen, voor je ging.

Het verplaatsen in de gemoedstoestand van het hoofdpersonage,

was, al met al, een forse klus. Film is beeldhouwen uit tijd,

maar ja, jij was publiek. Het was, je concludeerde voorzichtig,

wat zwaar allemaal. Was dit nou een film die dicht bij het leven bleef?

En dat we daarom dus niet zijn werkelijke schoonheid wisten

te waarderen? Je las wel ’ns wat, die pretentie, je deed maar een gok.

Dat zoeken naar waarheid en lot, de verloren tijd – je geloofde het verder wel.

Hoe drukte de kunstenaar zich uit? Wat was zijn taal, magisch?

De eindaftiteling daalde over het scherm, de lichten gingen aan.

Twee rijen voor je stond die bezoeker op. Bleef staan en klapte

langzaam maar nadrukkelijk richting het doek. Je wist exact wat

hij bedoelde. Jij stond ook op en klapte langzaam, nog langzamer

mee; het publiek had altijd gelijk, je klapte Tarkovski langzaam weg.

Het doek kleurde weer wit en jij ging naar huis, je ging leeg naar huis.